9 اردیبهشت 1388 / 4 جمادی الاولی 1430 / 29 آوریل 2009

دولت جمهوري اسلامي ايران نخستين گروه ازاسيران عراقي را آزاد و به كشورشان منتقل كرد. دولت جمهوري اسلامي ايران پس ازتوافق دو طرف درگيرجنگ به اين كاراقدام كرد اما رژيم صدام برخلاف موافقتش اسيران ايراني را آزاد نكرد و ايران يك جانبه اسيران عراقي را آزاد ساخت.
دكتر غلامحسين صديقي استاد محقق و جامعه شناس صاحبنظر در 87 سالگي درگذشت. دكترصديقي دررشته هاي فلسفه و جامعه شناسي ازفرانسه دكترا گرفت و بعد ازبازگشت به ايران دردانشگاه تهران به تدريس پرداخت. دكترصديقي ازاعضاي كميسيون ملي يونسكو بود. همچنين درتأسيس انجمن آثارملي و مؤسسه مطالعات و تحقيقات اجتماعي نقش بسزايي داشت. ازتأليفات مهم دكترصديقي «جنبشهاي ديني ايراني درقرون دوم و سوم هجري و تصحيح رساله هاي ابن سينا» را مي توان نام برد.
پس از واقعه به توپ بستن مجلس شوراي ملي با حمايت و هدايت روس‏ها و كشته و متواري شدن نمايندگان مجلس و جمعي از خطبا و روزنامه‏نگاران، محمدعلي شاه با اين خيال خام كه پايه‏هاي دولت استبدادي او تثبيت شده، با تلگراف به شهرهاي مختلف و اعلام خبر پيروزي، همگان را به پيروي از حكومت دعوت كرد. ليكن با وجود فضاي رعب و ترس فراگير در كشور، شهر تبريز مردانه ايستاد. مردم تبريز كه به خوبي با خوي متكبرانه محمدعلي شاه در دوران وليعهدي و اقامت وي در تبريز آشنا بودند، به مقابله برخاسته و ميان نيروهاي مستبد دولتي و آزاي‏خواهان، درگيري پديد آمد و آزادي‏خواهان شهر را به تصرف خود درآورده و عين‏الدوله، حاكم شهر را به عقب راندند. در اين حال نيروهاي دولتي، تبريز را به محاصره درآوردند و مانع رسيدن آذوقه به شهر شدند. قحطي شديدي شهر را فرا گرفت به طوري كه مردم شهر براي نجات از مرگ، از برگ درختان و علف‏هاي بيابان استفاده مي‏كردند و بسياري نيز بر اثر شدت گرسنگي جان دادند. با همه اينها، مقاومت مردم و مجاهدان آذربايجان به رهبري ستارخان و باقرخان، ماه‏ها ادامه يافت تا اينكه قرار بر اين شد تا نمايندگان دولت‏هاي روسيه و انگلستان، به ظاهر براي حفظ جان اتباع خود در تبريز وارد اين شهر شوند. از اين رو سپاهيان روس در نهم ارديبهشت 1288 ش وارد اين شهر شده و تا هنگام انقلاب كبير روسيه تا هشت سال بعد در تبريز باقي ماندند. البته نبايد از ذهن دور داشت كه صدور فرمان مشروطيت با كوشش و از خودگذشتگي مردم و علماي تهران صورت گرفت، ولي تثبيت آن مرهون فداكاري و قيام دليرانه مردم تبريز و برجسته‏ترين رهبران آن، ستارخان و باقرخان بود.
مقبره جديد شيخ الرئيس ابوعلي سينا، مقارن جشن هزاره تولد آن دانشمند شهير مسلمان ساخته شد و با حضور انديشمندان، دانش دوستان و مستشرقين، در همدان و در زميني به مساحت بيش از 3000 متر افتتاح گرديد. دوازده ستوني كه بر فراز آرامگاه ابن سينا نصب شده است، به نشانه احاطه آن علامه دهر به دوازده رشته علمي از قبيل: طب، نجوم، رياضيات، فلسفه، منطق، ادبيات، متافيزيك، عرفان و... و ده ستون جلوي مزار به مثابه گذشت ده قرن از زمان حيات آن دانشمند فرزانه و مسلمان، به كار رفته است. همچنين در كنار قبر وي، موزه‏اي مربوط به آن شخصيت فرزانه علمي واقع شده است كه همه روزه مورد بازديد علاقمندان و دوستداران علم و دانش قرار مي‏گيرد.
يكي از پايه‏هاي اصلي تحقق انقلاب اسلامي، حضور و مشاركت گسترده مردم بوده و بدون داشتن اين پشتوانه عظيم، مسلماً پيروزي محقَّق نمي‏شد. در همين راستا در نهم ارديبهشت سال 1358 ش، رهبر كبير انقلاب اسلامي، امام خميني(ره)، طي فرماني به شوراي انقلاب، توصيه كردند كه آيين‏نامه تدوين شوراها را تنظيم كند تا اصلِ حضور و مشاركت مردم تامين شود. با پايان جنگ و به وجود آمدن ثبات و آرامش جهت تحقق آرمان‏هاي والاي حضرت امام و پياده شدن اين اصل قانون اساسي و مشاركت مردم در سرنوشت خود، انتخابات شوراهاي اسلامي شهر و روستا در تمام نقاط كشور باحضور گسترده مردم و با شركت بيش از 24 ميليون نفر در هفتم اسفندماه سال 1377 برگزار شد. اين شوراها در سالروز صدور فرمان امام خميني(ره) به شوراي انقلاب، همزمان با بيستمين بهار انقلاب اسلامي، در نهم ارديبهشت سال 1378، با پيام مقام معظم رهبري، آغاز به كار نمودند.
دكتر ذبيح اللَّه صفا شهميرزادي در سال 1290 ش در شهميرزاد سمنان به دنيا آمد. تحصيلات ابتدايي متوسطه را در همان جا و بابل گذراند. سپس به تهران آمد و تحصيلات خود را تا درجه دكتراي ادبيات ادامه داد و به استادي دانشگاه رسيد. دكتر صفا در طول عمر فرهنگي خود سمت‏ها و پست‏هاي حساسي تصدي كرد و از اين راه خدمات فرهنگي و اجتماعي بسياري به يادگار گذاشت. برخي از اين خدمات از اين قرارند: دبير كل كميسيون ملي يونسكو در ايران، رييس دانشكده ادبيات دانشگاه تهران، عضو هيئت نمايندگي ايران در كنفرانس‏هاي عمومي سازمان يونسكو، عضو هيئت مديره شركت مؤلفان و مترجمان ايران و نيز عضو پيوسته فرهنگستان ايران. وي همچنين از سال 1312، همكاري خويش را با بسياري از مجلات فرهنگي كشور آغاز كرد و حاصل اين همكاري، نگارش ده‏ها مقاله تحقيقي درموضوعات ادبي، تاريخي و فلسفي بوده است. استاد صفا از استاداني است كه تحقيقات سودمندي در زمينه‏هاي تاريخ و فرهنگ و ادبيات فارسي انجام داده كه تاريخ ادبيات ايران در 5 جلد، تاريخ علوم عقلي در تمدن اسلامي، حماسه سرايي در ايران، گنج سخن در 3 جلد و مذاهب تشيع در ايران از آن جمله‏اند. استاد صفا در سال 1354 ش در شهر لوبك آلمان ساكن شد و به تحقيق و نگارش خود ادامه داد. سرانجام اين اديب برجسته در سال 1378 ش در 88 سالگي در لوبك آلمان درگذشت و در همان شهر به خاك سپرده شد.
علامه حيدر قلي فرزند سردار نورمحمدخان در 18 محرم 1293 ق در كابل به دنيا آمد. در آغاز كودكي كه استعمار انگلستان بر افغانستان چيره شده بود، به همراه پدر كه از سرداران ارتش بود به لاهور تبعيد شد. حيدرقلي در آن سامان به تحصيل روي آورد و در اندك زماني پيشرفت كرد. آزار حُكّام لاهور، نورمحمد خان را وادار به مهاجرت به عراق كرد و علامه تلاش بي‏وقفه‏اي را در راه كسب علم آغاز كرد. اين حكيم وارسته پس از كسب مدارج علمي و رسيدن به درجه‏ي اجتهاد و فتوا، از رجال نامي و استوانه‏هاي بزرگ حوزه همچون حضرات آيات عظام: سيدحسن صدر، حاج شيخ عباس قمي، سيديحيى خراساني و شيخ آقابزرگ تهراني، مفتخر به دريافت اجازه و نقل روايات گرديد. سردار كابلي همراه با فراگيري علوم معقول و منقول، به يادگيري چندين زبانِ زنده‏ي دنيا همت گماشت و در اين امر نيز موفق بود. وي پس از مدتي راهي كرمانشاه در غرب ايران گرديد و به نشر احكام ديني و ارشاد مردم همت گماشت. دُرُّالنثير، رساله در معرفت و شرح دعاي صباح از جمله تاليفات اوست. سرانجام، حكيم فرزانه، دانشمند برجسته و ستاره‏ي خاور، پس از بيش از نيم قرن تلاش، بررسي و نشر معارف اسلامي در حال راز و نياز با خداوند و در سَرِ سجاده‏ي نماز، در 79 سالگي در كرمانشاه در گذشت و طبق وصيتش در نجف اشرف به خاك سپرده شد.
«ابوجعفر قيرواني» معروف به ابن جزار مورخ و طبيب حاذق مغربي درگذشت . او از اهالي قيروان بود و از پدرش علم طبيب را آموخت ، و سپس نزد اسحاق بن سليمان اسرائيلي به تكميل دانش خود همت ورزيد . از آثار ابن جزار و نويسندگان و دانشمندان بغداد بر مي‏آيد كه او علاوه بر پزشكي ، در تاريخ ، جغرافيا ، حكمت و فلسفه نيز دانشي در خود توجه داشته است . كتب الاعتماد ؛ زاد المسافر در طب ؛ و التعريف بصحيح التاريخ از جمله آثار اين طبيب و مورخ برجسته مي‏باشند .
«ابن اثير جزري» اديب و مورخ ممتاز قرن ششم هجري در جزيره ابن عمر متولد شد . سرآغاز دانش اندوزي او آموختن قرآن مجيد بود و پس از آن به فقه وحديث پرداخت . او در موصل ، شام و بغداد نزد علمايي چون خطيب طوسي شاگردي كرد و از منحصرشان بهره‎‏ها برد . ابن خلكان مورخ برجسته پس از ديدار ابن اثير در سال 626هجري درباره وي چنين گفته است : ابن اثير حافظ حديث بود و تواريخ را از برداشت و انساب عرب را نيك مي‎دانست . آثاري كه از وي بجاي مانده بطور عمده درباره تاريخ است و مهمترين آنها الكامل في التاريخ نام دارد . ابن اثير در اين اثر وقايع تاريخي تا سال 310هجري را بر شته تحرير درآورده است . اين كتاب اخبار مفصلي درباره سامانيان تا زمان مرگ ابوعلي چغاني را دربر دارد . اهميت اساسي الكامل بويژه در مورد رويدادهايي است كه اين اثير به گونه‏اي گسترده و جامع از آنها ياد كرده است ، و از آن جهت كه در زمان استيلاي مغولان مي‏زيسته كتابش از منابع مهم تاريخ مغول محسوب مي‏شود .
«محي الدين رومي» تاريخ نگار مصري درگذشت . او تاريخ نگاري را رشته‎‏اي آموزشي مي‏دانست كه به پژوهش بخش هاي زماني ، رويدادهاي رايج در آن بخش‏ها و مقتضيات مربوط به آنها مي‏پردازد . محي الدين رومي در شيوه تاريخ نگاري خود به اهداف تاريخ نگاري ، خاستگاه تاريخ و خصايص و درجه روايي تاريخي توجهي خاص داشت . «المختصرفي التاريخ» از جمله آثار اوست .
نظام الملك فخر الدين ملقب به آصف جاه از اميران دربار اورنگ ‏زيب و اديب و شاعر پارسي گوي هلند در گذشت . او در زمان اورنگ‏ زيب و ديگر حاكمان دكن مقامهاي مختلفي همچون وزارت داشت و حتي در عقد معاهده كرنال با نادر شاه افشار نقشي اساسي برعهده‏اش بود . اما مهمترين فعاليت او در زمينه فرهنگ و ادب هند است زيرا در زمان او حيدر آباد مركز عمده فرهنگ و تمدن اسلامي در شبه قاره هند شد . او او اديان ، شاعران و عالمان را ارج بسيار مي نهاد و خود نيز شاعري توانا و چيره دست بود . آصف جاه بويژه در غزلسرايي استاد بود اما قصيده و رباعي نيز در ديوان اشعار او مشاهده مي‏شود . در اشعار آصف جاه توجه خاص به مضامين اخلاقي ، تشيع و دوستي و ارادات به خاندان رسول اكرم (ص) آشكارا مشهود است .
سيد عبدالرزاق الجلو عالم و مبارز مسلمان عراقي بدرود حيات گفت . وي مردي باتقوا و صالح ، در مسائل فقهي با مهارتي كامل بشمار مي‏رفت . او بعد از وفات استادش آيت الله مامقاني ، مرجع تقليد اهالي جنوب عراق گشت و در جهاد عليه اشغالگران انگليسي شركت فعال نمود . ايشان علاوه بر تدريس و مبارزه عليه ظالمان ضد اسلام تأليفات متعددهم دارد كه از آن ميان مي‏توان جايع الاحكام في‏الفقه را نام برد .
پطركبير در10سالگي درروسيه به سلطنت رسيد و سوفي خواهرش درمقام نايبُ السّلطنه اداره اموررا بدست گرفت. سوفي چندي بعد پطررا ازقصركرملين اخراج و او را به قريه اي نزديك مسكو تبعيد كرد. اما پطركبيرسرانجام با سپاهي برخواهرش سوفي شوريد و پيروزشد. پطربعد ازدستيابي به قدرت اقدامات اصلاحي بسيارانجام داد و درامورفرهنگي، اقتصادي و اجتماعي روسيه تحولات عظيمي پديد آورد.
فرد زينه من كارگردان مشهوراتريشي متولد شد. او پس ازتحصيل دررشته پزشكي و مدتي فعاليت درعرصه موسيقي عاقبت جايگاه خود را درسينما يافت و استعدادش را دراين عرصه آشكاركرد. زينه من اعتقاد داشت كه فيلم مثل موسيقي راه مستقيمي به احساسات انسانهاست و بدين سبب به ساختن فيلم علاقه فراوان داشت. زينه من درمدت48سال فعاليت سينمايي 20فيلم كوتاه و 20فيلم بلند را كارگرداني كرد و فيلمهاي او با اقبال عمومي مردم و منتقدان و كارشناسان سينمايي روبرو شد.
بندرزيبا و تاريخي ونيز درجنگ جهاني دوم به تصرف نيروهاي متفق درآمد. و نيزدرساحل شمال شرقي ايتاليا واقع است و درآخرين ماههاي جنگ جهاني دوم مقاومت خود را دربرابرقواي متفق ازدست داد. اين بندرديدني خود ازممالك مستقل ايتاليا بشمارمي رفت و با نظام مستقل جمهوري اداره مي شد. گفتني است كه ونيزپس ازتصرف بدست قواي متفق بدستورژنرال الكساندرفرمانده عالي متفقين درايتاليا ازغارت و خرابي نجات يافت و همه آثارتاريخي و هنري آن همچون فلورانس محفوظ ماند.
راينهارْت دوزي، كتاب شناس، تاريخ دان و خاورشناس معروف هلندي، در 21 فوريه 1820م در اين كشور به دنيا آمد. وي تحصيلات خود را در علوم تاريخ و زبان‏شناسي ادامه داد و در 24 سالگي به اخذ درجه دكتراي ادبيات نائل آمد. دوزي گرچه با زبان‏هاي فرانسه، آلماني، يوناني، انگليسي و لاتين آشنايى داشت اما توجه بيشترش به زبان عربي بود. وي در ابتدا در كتابخانه دانشگاه شهر به مطالعه و فهرست برداري از كتب خطي شرقي پرداخت و در 30 سالگي به عنوان استاد فوق‏العاده به تدريس در اين دانشگاه مشغول شد. دوزي هم‏چنين علاوه بر مديريت بخش نسخه‏هاي خطي شرقي، به تصحيح و شرح و انتشار متون عربي پرداخت. با اين حال، علاقه اصلي دوزي، به تاريخ اندلس و عملكرد مسلمانان بود. وي براي تكميل مطالعات و تنظيم و نگارش كتاب‏هاي خود به چندين كشور اروپايى مسافرت كرد و نسخه‏هاي خطي موجود را بررسي نمود. دوزي از آن پس كتاب‏هاي متعددي درباره تاريخ اسلام و اعراب نگاشت كه تاريخ اسلام از آغاز تا نيمه قرن نوزدهم، تاريخ سياسي و ادبي عرب در اندلس و نقد كتاب فرازهايي از تاريخ اعراب مغربي از آن جمله است. به طور كلي شهرت اصلي دوزي، به خاطر تحقيقات مفصل او درباره تاريخ اعراب در اسپانيا و نيز فرهنگ تكميلي قاموس‏هاي عربي مي‏باشد. راينهارْت دوزي سرانجام در بيست و نهم آوريل 1883م در شصت و سه سالگي درگذشت.
نيمه دوم جنگ جهاني دوم توأم با شكست و عقب نشيني براي ارتش آلمان بود. در سال 1944م قسمت اعظم منطقه بالكان از وجود آلمان‏ها پاك گرديد و سپس لهستان و اتريش نيز از اشغال نازي‏ها خارج شد. آلمان‏ها از طرف غرب نيز مجبور به عقب‏نشيني از فرانسه، بلژيك و هلند شدند تا اينكه در جريان حمله متفقين در فوريه 1945م، خطوط دفاعي آلمان شكافته شد. در ماه مارس همان سال متفقين از رود راين گذشته و در بيست و چهارم آوريل نيز روس‏ها از شرق وارد برلين پايتخت آلمان شدند. هم‏چنين در پي پيروزي متفقين در ايتاليا، حدود يك ميليون سرباز آلماني مستقر در اين كشور، خود را تسليم متفقين كردند. اين شكست بزرگ در حالي كه برلين زير آتش نيروهاي شوروي قرار داشت، هيتلر را از پيروزي در جنگ، كاملاً نااميد كرد و در نهايت، آلمان نازي را به پذيرش شكست مجبور ساخت.
لودويك ويتْگنِشْتايْنْ، فيلسوف اتريشي در 26 آوريل 1889م در ويِن پايتخت اتريش به دنيا آمد. وي در ابتدا به معماري پرداخت ولي پس از چندي به فلسفه روي آورد. لودويك در جريان جنگ جهاني اول، به اسارت دشمن درآمد و در اين زمان به نگارش رساله منطقي - فلسفي خود پرداخت. او پس از جنگ به تدريس مشغول شد و يادداشت‏هاي فلسفي او در مراكز علمي مورد توجه قرار گرفت. ويتگنِشتاين معتقد بود كار فلسفه عبارت از آن است كه امكاني را براي ما فراهم كند كه قبل از رفع تناقض، ديدي روشن از وضع امور به دست آوريم. با اين حال از ديدگاه وي، فلسفه، فقط همه چيز را در برابر ما مي‏گذارد، نه چيزي را شرح مي‏دهد و نه نتيجه مي‏گيرد. او استدلال مي‏كند كه جهان، مستقل از اراده من است، از سوي ديگر، اراده، اولين و مهم‏ترين عامل خير و شر مي‏باشد. رساله منطقي - فلسفي ويتگنشتاين، تلاشي است براي روشن كردن اين كه ما در مورد چه چيزهايى مي‏توانيم به روش معنادار سخن گوييم. آراي او در اين رساله به فلسفه پوزيتيويسم منطقي منجر شد كه در حقيقت شكل فلسفي علم‏گرايى است. با اين حال، به زعم برخي، وي در آثار بعدي خود به انتقاد و بازانديشي در اين رساله پرداخت. ويتگنشتاين، در نهايت، به اين نتيجه رسيده بود كه آنچه نمي‏توان درباره‏اش سخن گفت، مي‏بايد درباره‏اش خاموش ماند. ويتگنشتاين همانند سقراط اصرار دارد كه لازمه درست انديشيدن، فهمِ روشن لغات است. بنابراين وي از راه تحقيق در ساختمان منطقي زبان، راه را براي درك فلسفه هموار ساخت. عقايد ويتگنشتاين بر افكار تعداد زيادي از فلاسفه تأثير گذاشت. لودويك ويتگنشتاين سرانجام در 29 آوريل 1951م در 62 سالگي درگذشت.
شوراي اقتصادي و اجتماعي سازمان ملل متحد زيرمجموعه مجمع عمومي اين سازمان محسوب مي‏شود كه از جمله وظائف آن انجام مطالعات در زمينه همكاري‏هاي اقتصادي است. اين شورا داراي پنج كميسيون اقتصادي و منطقه‏اي نيز مي‏باشد كه يكي از آنها كميسيون اقتصادي سازمان ملل براي افريقا است كه اختصاراً "اكا" خوانده مي‏شود. اين كميسيون در 29 آوريل 1958م توسط شوراي اقتصادي سازمان ملل تأسيس گرديد و هدف از آن هماهنگ كردن اقدامات مختلف جهت توسعه اقتصادي و اجتماعي افريقا، حفظ و تقويت روابط اقتصادي كشورهاي اين قاره و عهده‏داري و سرپرستي تحقيقات، پژوهش‏ها و مطالعات مربوط به مسائل اقتصادي و فني اين سرزمين مي‏باشد. مركز و مقر كميسيون "اكا" در شهر آديس آبابا پايتخت اتيوپي بوده و در سال 2002م، 53 كشور افريقايي در آن عضويت داشته‏اند.
آلفرد هيچْكاكْ كارگردان معروف سينما در 13 اوت 1899م در خانواده‏اي يهودي در شهر لندن به دنيا آمد. وي تحصيلات خود را در يك مدرسه مذهبي گذراند و سپس در رشته مكانيك و برق به ادامه تحصيل پرداخت. در اين هنگام بر اثر علاقه فراواني كه به كارگرداني و تهيه فيلم‏هاي جنايى داشت، دوره كلاس كارگرداني را پشت سر نهاد و چند فيلم در انگلستان ساخت. پس از چندي شهرت هيچكاك در انگلستان به حدي رسيد كه كمپاني‏هاي بزرگ از او خواستند تا برايشان فيلم بسازد. وي در سال 1939 به امريكا رفت و به ساخت فيلم مشغول شد. هيچكاك در طي اقامت چهل ساله در امريكا، فيلم‏هايى ساخت كه شهرت جهاني يافتند و او را به عنوان كارگرداني موفق، معرفي كردند. هيچكاك را به عنوان بزرگ‏ترين متخصص فن سينما در قرن اخير قبول دارند و حتي مخالفانش، اين عنوان را با رياضت به او تفويض مي‏كنند. خاصيت ذاتي سينماي وي آن است كه بيننده را مجذوب كند. فيلم‏هاي هيچكاك به ندرت غير منطقي است. در حقيقتْ كاري كه وي انجام مي‏دهد آن است كه ماجراهاي داستانش را بر اساس يك تصادف و تقارن بارز و استثنايى بنا مي‏كند كه اين تصادف، وضعيت اساسي و عمده داستان او را تشكيل مي‏دهد. هيچكاك يگانه فيلم‏سازي است كه مي‏تواند افكار يك يا چند شخصيت اثر خويش را بدون توسل به گفتگو، به تصوير برگرداند و به تماشاگر نشان بدهد. از اين رو، مي‏توان او را يك فيلم‏ساز واقع‏گرا دانست. هيچ فيلم ساز ديگري به جز هيچكاك نمي‏تواند حقيقت انساني را آن‏طور كه بايد، بازگو كند. هيچكاك كارگرداني است كه آثارش به خاطر روشني و سادگي، در سراسر جهان، بيش از كارهاي هر فيلم‏ساز ديگري، در دسترس درك و بهره تماشاگر قرار دارد. او در عين حال، كارگرداني است كه در ساختن فيلم از ظريف‏ترين و نهفته‏ترين روابط بين افراد انسان، نظير ندارد. اين كارگردان معروف فيلم‏هاي جنايي و دلهره‏آور، در امريكا توانست محبوبيت زايدالوصفي به دست آوَرَد و فيلم‏هاي برجسته‏اي هم‏چون رِبه‏كا، سوءظن، طناب، طلسم شده، زندگي دوزخي و بيگانه‏اي در ترن را بسازد. آلفرد هيچكاك سرانجام در 29 آوريل 1980م در 81 سالگي درگذشت.
/خ